FLEXWERK BENCHMARK 2021
Flexwerkers
Het gaat vaak óver flexwerkers, maar hoe denken flexwerkers zélf over de verschillende aspecten van flexwerk? Je leest het hieronder.
Inzicht in flexwerkers
Meer weten over de methode en opzet van het onderzoek onder flexwerkers? Bekijk het hier.
Dé flexwerker bestaat niet
Op basis van het onderzoek kunnen we één ding duidelijk stellen: dé flexwerker bestaat niet en er kunnen haast geen uitspraken worden gedaan over wat dé flexwerker wil. Daarom zijn we dieper in de resultaten gedoken.
Bewust en onbewust
Er zijn verschillende typen flexwerkers, met aan de ene kant van het spectrum de zelfredzame, krachtige flexibele kracht die heel bewust kiest voor het bestaan met flexibel werk.
Aan de andere kant van het spectrum ligt de flexwerker die tegen wil en dank op flexibele basis werkt, maar eigenlijk de voorkeur geeft aan een vaste aanstelling bij een werkgever.
Daartussenin bevindt zich de flexibele kracht die niet bewust kiest voor flex of vast, maar die tevreden is met de situatie – tot het ooit niet meer past bij zijn of haar levensstijl, maar dat zijn zorgen voor later. Deze flexibele kracht profiteert van de huidige voordelen en neemt de nadelen voor lief.
Ander type, andere behoeftes
Verderop beschrijven we de profielen van deze drie groepen aan de hand van de onderzoeksresultaten:
1. De zelfredzamen
3. De pragmatici
Voor werkgevers is het belangrijk om te beseffen dat er verschillende typen zijn - vooral in een krappe markt als deze. Als je weet wat voor type flexwerkers je in huis hebt, kun je proberen hen in hun behoeften tegemoet te komen. Om zo een zo goed mogelijke werkgever te zijn waar – ook flexibele krachten – graag bij terugkomen.
Type 1: zelfredzamen
Profiel zelfredzamen
De zelfredzamen barsten van het zelfvertrouwen, ze hebben de touwtjes in handen en als het leven een dansvloer was, dan waren zij de dj. Ze kiezen dan ook heel bewust voor hun bestaan als flexibele kracht.
‘Vrijheid blijheid’ is het motto van de zelfredzamen: ze komen het best tot hun recht als zij zelf de regie over hun werk en hun tijd hebben. En dat kán in hun bestaan als flexibele kracht. Ze staan dan ook erg positief tegenover flexibel werk en zien vooral voordelen.
De zelfredzamen maken zich niet zoveel zorgen over de toekomst en hebben vertrouwen in hun eigen kunnen. Ze zijn wat ouder, hebben veel ervaring en een netwerk opgebouwd. Misschien is dat een van de redenen waarom ze relatief minder waarde hechten aan zekerheid.
Werkwaarden
Vrijheid (61%) – daarvan gaat het hart van de zelfredzamen sneller kloppen in hun werk. En van de flexibiliteit (51%) die daarmee gepaard gaat. Een ander belangrijk aspect voor hen is afwisseling (50%), anders gaan ze zich snel vervelen. Van structuur en regelmaat (15%) moeten ze niet zoveel hebben.
Zekerheid
Aan zekerheid hechten de zelfredzamen niet zo veel waarde – ze vinden onafhankelijkheid (56%) en flexibiliteit (51%) doorgaans belangrijker. Ze willen graag zelf bepalen hoe ze hun (werk)tijd indelen (79%). Een flexibel contract geeft het een gevoel van vrijheid (54%), die zij zo belangrijk vinden.
Zorgeloos en positief
De zelfredzamen zijn tevreden over hun situatie als flexibele kracht (79%) – hun voorkeur gaat uit naar een flexibel contract (61%), op een vast contract zitten zij niet te wachten. Het liefst blijven ze voor altijd op deze manier werken (33%) of totdat het niet meer past bij hun levensstijl (34%).
De coronacrisis heeft daaraan niet veel veranderd: hun behoefte aan zekerheid is erdoor niet toegenomen en hun houding ten aanzien van flexibel werk is onveranderd. Misschien omdat de meesten een goede buffer hadden opgebouwd (61%) om de crisis mee door te komen.
De zelfredzamen staan vrij zorgeloos en positief in het leven: ze maken zich niet écht druk over hun pensioen (76%) of dat ze ooit zonder werk komen te zitten (72%). Ook kunnen ze er goed mee leven dat hun maandinkomen niet altijd vast staat (76%).
Kenmerken, voordelen en nadelen
Kenmerken zelfredzamen
● Top 3 type contract: 1. Zzp’er 2. Tijdelijk contract 3. Doet weleens een klus ● Werken vaker meer dan 40 uur ● Doen voornamelijk korte opdrachten bij doorgaans dezelfde óf nieuwe opdrachtgevers ● Worden vaak ingehuurd voor projectmatige taken ● Vaker Baby Boomers ● Vaker hoogopgeleid ● Verdienen vaker bovenmodaal ● Top 3 branches: 1. Zorg en welzijn 2. Zakelijke dienstverlening 3. Onderwijs
Vooral voordelen
De zelfredzamen staan positief tegenover flexibel werk. Ze zien vooral voordelen (47%) of voor- en nadelen (50%), maar eigenlijk nooit alleen maar nadelen (3%) aan flexwerken. Voor hen wegen de voordelen van flexibel werk in ieder geval duidelijk op tegen de risico’s ervan (72%).
De meeste zelfredzamen werken alleen met een opdrachtgever als ze een goede klik voelen (72%).
Quote van een flexwerker: "Flexwerken? Top! Eigen uren, eigen tijd bepalen en daarnaast de mogelijkheid andere werkzaamheden te verrichten."
Top 5 voordelen voor zelfredzamen
Eigen baas zijn
De flexibiliteit (eigen uren en werktijden)
Zelf kiezen voor welke opdrachtgevers je werkt
De afwisseling (bij veel organisaties werken)
Nergens aan vastzitten
Ik zie geen voordelen aan flexibel werk
Top 5 nadelen voor zelfredzamen
Geen inkomen bij vakantie of ziekte
Geen vast inkomen / minder financiële zekerheid
Minder sociale zekerheid
Gevoelig voor economisch slechte tijden
Nergens aan vastzitten
Ik zie geen nadelen aan flexibel werk
Arbeidsvoorwaarden
In de ervaring van de zelfredzamen worden flexibele medewerkers en vaste medewerkers doorgaans als gelijkwaardig gezien (55%) en ze missen over het algemeen niets tegenover vaste medewerkers (56%). Ze hebben het gevoel dat hun opdrachtgevers hen met open armen ontvangen (79%) en voelen zich door hen gewaardeerd voor het werk dat ze leveren (78%).
De zelfredzamen zijn gesteld op hun vrijheid. Dat blijkt er ook uit dat ze niet zo’n behoefte hebben om bij een organisatie ‘te horen’, vaste collega’s te hebben, bij bedrijfsuitjes en –feestjes te zijn en een kerstpakket te ontvangen.
Percentage zelfredzamen dat (zeer) ontevreden is over arbeidsvoorwaarden
Salaris
* Voor 14% is dit niet van toepassing.
Onkostenvergoeding
* Voor 11% is dit niet van toepassing.
Aantal verlofdagen
* Voor 33% is dit niet van toepassing.
Opleidingsbudget
* Voor 38% is dit niet van toepassing.
Bonussen
* Voor 51% is dit niet van toepassing.
Arbeidsomstandigheden
* Voor 52% is dit niet van toepassing.
Ontwikkeling en carrière
Zelfverzekerd
De zelfredzamen zijn zelfverzekerd over hun kennis en skills. Ze zien voldoende ontwikkel- en carrièrekansen voor zichzelf (respectievelijk 70% en 52%). Sterker nog, ze denken dat ze zich meer ontwikkelen dan de gemiddelde medewerker in vaste dienst (48%). Dat is belangrijk, want ontwikkeling is essentieel om relevant te blijven voor opdrachtgevers volgens de zelfredzamen (61%). De zelfredzamen regelen dit vooral zelf.
● Een opleidingsbudget is meestal niet op de zelfredzamen van toepassing (84%, daarvan heeft 62% daar ook geen behoefte aan).
● Toegang tot trainingen is meestal niet op de zelfredzamen van toepassing (72%, daarvan heeft 49% daar ook geen behoefte aan).
Toekomst
De zelfredzamen wensen voor de toekomst met name een hoger salaris en meer opdrachten / klussen. Hoewel een substantieel deel van de zelfredzamen het niet nodig vindt dat de overheid hen in bescherming neemt (45%), zijn de meeste ZZP’ers onder hen blij met het door overheid ingestelde minimumloon (56%). Een verbod op flexwerk zien de zelfredzamen echter absoluut niet zitten (78%).
Quote van een flexwerker: "Door mijn opleiding kan ik een goed uurloon vragen en ben ik verzekerd van werk, maar helaas is dat niet zo voor veel zzp'ers. Ik vind meer regulerig door de overheid dus nodig."
Tips voor werkgevers
✓ Geef dit type flexwerker (de zelfredzame) zo veel mogelijk vrijheid
✓ Bouw een goede zakelijke relatie op met de zelfredzamen
✓ Weet goed wat ze waard zijn, welke specialistische kennis zij kunnen bieden
Type 2: zekerheidszoekers
Profiel zekerheidszoekers
De zekerheidszoekers kiezen niet bewust voor hun bestaan als flexibele medewerker. Ze hebben de mentaliteit van een vaste medewerker, maar dan zonder het vaste contract – het voor hen hoogst haalbare doel, de stip op de horizon. Het is niet alleen de zekerheid die naar hun lonkt, ze willen ook onderdeel zijn van een groter geheel.
Daarnaast ervaren de zekerheidszoekers een verschil met vaste medewerkers. Dat zit ‘m in gelijkwaardige behandeling, maar ook in de ontwikkel- en carrièrekansen die in hun ogen rooskleuriger zijn voor medewerkers in vaste dienst.
Het bestaan van de zekerheidszoekers gaat gepaard met zorgen: wat als ik onvoldoende inkomen heb volgende maand? Wordt mijn contract wel verlengd? Wat als ik ziek word? Krijg ik wel een hypotheek? In hun ideale wereld is hun flexibel contract een opstap naar een vaste aanstelling.
Werkwaarden
De zekerheidszoekers zijn in hun werk voornamelijk op zoek naar zekerheid (58%) en collegialiteit (56%). Ze willen graag ergens bij horen. Daarnaast zijn ontplooiing en ontwikkeling (39%) en structuur en regelmaat (33%) waarden die de zekerheidszoekers kenmerkt. Van status (1%) en autonomie (11%) worden de zekerheidszoekers niet warm.
Zekerheid
De zekerheidszoekers geven de voorkeur aan de zekerheid van een vast contract boven de vrijheid van een flexibel contract – wat niet gek is aangezien de meesten van hen een flexibel contract niet als vrijheid ervaren. Als het zou kunnen, zouden ze hun flexibel contract meteen omzetten in een vast contract (49%) en zo kort mogelijk flexibel werk blijven doen (27%). Het is dan ook niet verrassend dat de meesten van hen een vast contract boven hun huidige flexibele contract zouden verkiezen (86%).
Bezorgdheid
Door de coronacrisis is de behoefte van de zekerheidszoekers aan zekerheid alleen maar toegenomen (46%) en hun houding tegenover werken met een flexibel contract is eerder verslechterd (27%) dan verbeterd (7%).
De zekerheidszoekers maken zich veel zorgen: over hun pensioen (49%), om ooit zonder werk te zitten (59%) en over hun niet vast staande maandinkomen (67%).
Die bezorgdheid kan hun behoefte aan zekerheid verklaren. Of is het gebrek aan zekerheid de aanstichter van hun zorgen?
Kenmerken, voordelen en nadelen
Kenmerken zekerheidszoekers
● Top 3 type contract: 1. Tijdelijk contract 2. Contract op uitzendbasis 3. Contract op payrollbasis ● Werken gemiddeld 20-40 uur ● Doen voornamelijk langdurige (interim) opdrachten bij één opdrachtgever ● Worden vaak ingehuurd voor structurele taken ● Vaker Millennials ● Top 3 branche: 1. Zorg en welzijn 2. Zakelijke dienstverlening 3. Industrie
Meer risico's dan voordelen
Hoewel de meeste zekerheidszoekers zowel voor- als nadelen aan flexibel werk zien (64%), kenmerkt deze groep dat ze met name nadelen aan flexibel werk zien (33%). Ze vinden dat de voordelen van flexibel werk niet opwegen tegen de risico's ervan (64%). Daarbovenop komt de ergernis dat hun werk vaak voelt als verkapte loondienst (40%).
Quote van een flexwerker: "De meeste flexwerkers hebben geen keuze en leven in onzekerheid."
Top 5 voordelen voor zekerheidszoekers
Opstap naar een vast contract
De flexibiliteit
Nergens aan vastzitten
De afwisseling (bij veel organisaties werken)
Groot netwerk opbouwen
Ik zie geen voordelen aan flexibel werk
Top 5 nadelen voor zekerheidszoekers
Geen vast inkomen / minder financiële zekerheid
Geen inkomen bij vakantie of ziekte
Minder sociale zekerheid
Gevoelig voor economisch slechte tijden
Moeilijker een huis kunnen kopen
Ik zie geen nadelen aan flexibel werk
Arbeidsvoorwaarden
De zekerheidszoekers ervaren een verschil tussen henzelf, de medewerkers met een flexibel contract, en vaste medewerkers.
Ze hebben het gevoel dat ze iets missen tegenover de medewerkers met een vaste aanstelling (40%) en ze voelen zich niet altijd gelijkwaardig behandeld (28%). Waardering voor hun werk is voor hen belangrijk, maar die krijgen ze lang niet altijd van hun opdrachtgevers (19%).
Wel voelen ze zich meestal met open armen ontvangen bij de organisaties waar ze werken (58%).
Percentage zekerheidszoekers dat (zeer) ontevreden is over arbeidsvoorwaarden
Salaris
* Voor 2% is dit niet van toepassing.
Onkostenvergoeding
* Voor 18% is dit niet van toepassing.
Aantal verlofdagen
* Voor 12% is dit niet van toepassing.
Opleidingsbudget
* Voor 34% is dit niet van toepassing.
Bonussen
* Voor 36% is dit niet van toepassing.
Arbeidsomstandigheden
* Voor 3% is dit niet van toepassing.
Ontwikkeling en carrière
Weinig ontwikkelkansen
Ook wat betreft ontwikkel- en carrièrekansen doen de zekerheidszoekers het onder aan de vaste medewerkers – althans, dat vinden ze zelf. Ze zijn het vaker oneens dan eens met de stelling dat ze zich meer ontwikkelen en meer carrièrekansen hebben dan de gemiddelde vaste medewerker. Lang niet alle zekerheidszoekers zien voldoende kansen om zich professioneel te ontwikkelen (25%) of door te groeien (30%). En dat terwijl ze er wel van overtuigd zijn dat je je juist als medewerker met een flexibel contract moet blijven ontwikkelen om relevant te blijven voor opdrachtgevers (69%).
● Een opleidingsbudget is meestal niet op de zelfredzamen van toepassing (84%, daarvan heeft 62% daar ook geen behoefte aan).
● Toegang tot trainingen is meestal niet op de zelfredzamen van toepassing (72%, daarvan heeft 49% daar ook geen behoefte aan).
Toekomst
De zekerheidszoekers hopen in de toekomst een vast contract of toch in ieder geval meer (financiële) zekerheid te krijgen. Wat hun betreft mag de overheid daarbij best haar vinger in de pap hebben. Ze hebben het gevoel dat flexibel werk nu vooral goed uitpakt voor de werkgever en in het nadeel is van de flexwerker. Hoewel ze onderkennen dat flexibel werk voor organisaties van belang is voor een gezonder bedrijfsvoering (41%), zouden ze willen dat de overheid meer stappen onderneemt om flexwerkers meer zekerheid te bieden (83%).
Sommigen gaan zelfs zo ver dat ze zouden willen dat de overheid flexibel werk verbiedt (24%). De wens naar bescherming door de overheid is groot onder de zekerheidszoekers (60%).
Tips voor werkgevers
✓ Spreek expliciet je waardering uit voor het werk dat de flexwerkers leveren.
✓ Maak kenbaar dat de flexwerkers belangrijk zijn voor jouw organisatie en waarom.
✓ Kijk of deze flexwerkers kunnen doorgroeien naar een vast contract, of - als dat niet mogelijk is - kijk of je zekerheden kunt inbouwen voor de flexwerkers (bijv. zekerheid over uren voor een aantal maanden).
Quote van een flexwerker: “Flexibel werk is nodig voor bedrijven, maar uitzendkrachten horen net zo goed pensioen en dergelijke op te bouwen.”
Type 3: pragmatici
Profiel pragmatici
De pragmatici kiezen niet heel bewust voor flexibel werk, maar het past wel bij hun huidige situatie. Vrijheid en flexibiliteit zijn voor hen de aantrekkingskracht van flexwerken. Heerlijk – zo nergens aan vast zitten. Als dat ooit niet meerpast bij hun levensstijl geven ze toch de voorkeur aan een vast contract – maar dat is niet waar ze nu per se op uit zijn.
De pragmatici hebben niet zo’n uitgesprokenmening over flexwerken, Misschien omdat ze er wat minder afhankelijk van zijn? Ze zien zowel de voordelen als de nadelen en vinden hun situatie nu eigenlijk wel prima. En als dat op eengegeven moment anders niet meer zo is, dankijken ze vanuit daar weer verder.
Ze maken zich in ieder geval niet al te veel zorgen over hun toekomst.
Werkwaarden
De pragmatici zoeken in hun werk naar vrijheid (51%) en flexibiliteit (50%), maar ook zekerheid (34%) is voor hen niet onbelangrijk. Autonomie (14%) en status (2%) staan in hun werk laag op het verlanglijstje.
Zekerheid
Voor de pragmatici is zekerheid niet onbelangrijk, maar ze willen (momenteel) vooral graag zelf bepalen hoe ze hun werktijd indelen (57%). De pragmatici kenmerkt dat ze geen uitgesproken voorkeur voor een vast of flexibel contract hebben (36%), Maar áls ze een voorkeur hebben, dan eerder voor vast (35%) dan voor flex (29%).
Onverschillig
Een vast contract zou voor pragmatici een reden kunnen zijn om met flexwerk te stoppen (25%), maar ze zien het flexibele werken niet voornamelijk als opstap naar een vast contract. Verandering in hun levensstijl zou voor hen een andere reden kunnen zijn om met flexwerk te stoppen (29%).
De pragmatici zijn niet extreem bezorgd: een relatief kleine groep maakt zich écht zorgen over het pensioen (24%) en vindt het vervelend dat het maandinkomen niet altijd vast staat (18%) – de meesten staan daar een beetje onverschillig in. Door de coronacrisis is hun behoefte aan zekerheid wel iets toegenomen.
Kenmerken, voordelen en nadelen
Kenmerken pragmatici
● Top 3 type contract: 1. Zzp’er 2. Tijdelijk contract 3. Contract op uitzendbasis ● Werken vaker 0-19 uur ● Doen voornamelijk langdurige (interim) opdrachten of korte opdrachten bij één opdrachtgever ● Worden vaak ingehuurd voor piek- en dalmomenten en structurele taken ● Vaker Generatie Z ● Top 3 branche: 1. Zorg en welzijn 2. Zakelijke dienstverlening 3. Transport en logistiek
Neutraal
De pragmatici zien zowel voor- als nadelen aan flexibel werk (74%). Een kleine groep van hen vindt dat de voordelen van flexibel werk niet opwegen tegen de risico’s ervan (13%).
Quote van een flexwerker: "Flexwerken? Als bijbaan ideaal, als je ervan afhankelijk bent voor je onderhoud niet echt."
Top 5 voordelen voor pragmatici
Eigen baas zijn
De flexibiliteit (eigen uren en werktijden)
Nergens aan vastzitten
Zelf kiezen voor welke opdrachtgevers je werkt
De afwisseling (bij veel organisaties werken)
Ik zie geen voordelen aan flexibel werk
Top 5 nadelen voor zelfredzamen
Geen vast inkomen / minder financiële zekerheid
Geen inkomen bij vakantie of ziekte
Minder sociale zekerheid
Gevoelig voor economisch slechte tijden
Geen of minder (vaste) collega's
Ik zie geen nadelen aan flexibel werk
Arbeidsvoorwaarden
Een kleine groep pragmatici ervaart een verschil tussen medewerkers met een flexibel en een vast contract, bijvoorbeeld doordat ze zich niet gelijkwaardig behandeld voelen (13%) of omdat ze het gevoel hebben dat ze iets missen tegenover medewerkers met een vaste aanstelling (21%).
Over het algemeen staan de pragmatici hier redelijk nonchalant dan wel positief tegenover en voelen ze zich gewaardeerd door hun opdrachtgevers (72%).
Percentage pragmatici dat 'niet tevreden, niet ontevreden' is over arbeidsvoorwaarden
Salaris
* Voor 3% is dit niet van toepassing.
Onkostenvergoeding
* Voor 20% is dit niet van toepassing.
Aantal verlofdagen
* Voor 24% is dit niet van toepassing.
Opleidingsbudget
* Voor 40% is dit niet van toepassing.
Bonussen
* Voor 40% is dit niet van toepassing.
Arbeidsomstandigheden
* Voor 5% is dit niet van toepassing.
Ontwikkeling en carrière
Zelfverzekerd
Tegenover hun eigen ontwikkel- en carrièrekansen staan de pragmatici ook een beetje nonchalant met een hang naar het positieve. Slechts een kleine groep ziet onvoldoende ontwikkel- en carrièrekansen (respectievelijk 17% en 22%). Wel zijn de meesten het ermee eens dat een flexibele kracht zich moet blijven ontwikkelen om relevant voor opdrachtgevers te blijven (56%).
● Een opleidingsbudget is meestal niet op de pragmatici van toepassing (82%, daarvan zou 41% dat wel willen).
● Toegang tot trainingen is meestal niet op de pragmatici van toepassing (72%, daarvan zou 37% dat wel willen).
Toekomst
Voor de toekomst wensen de pragmatici meer opleidingsmogelijkheden en trainingen en een hoger salaris. Ze zien over het algemeen het nut van flexibel werk voor organisaties in en zijn dan ook tegen een verbod van flexibel werk.
Volgens hen hoeft de overheid niet per se meer stappen te nemen om flexwerkers meer zekerheid te bieden (88%), maar ze staan eerder positief dan negatief tegenover enige bescherming vanuit de overheid.
Tips voor werkgevers
✓ Betrek deze flexwerkers indien mogelijk bij opleidingen en trainingen.
✓ Geef ze de ruimte om hun eigen werk in te plannen.
Quote van een flexwerker: “Flexibel werk is nuttig en leuk in specifieke situaties, denk aan seizoenswerk en (migratie)projecten - dus voor echt tijdelijke situaties. Voor terugkerende structurele situaties zou een vast contingent Fte's een vast contract moeten kunnen krijgen - waarbij de invulling wel flexibel kan zijn.”
Verder in dit rapport:
Achtergrond en conclusies
Een samenvatting van de resultaten en meer over de aanleiding en achtergrond van het onderzoek.
Werkgevers
Ruim een kwart van de werkgevers voorziet de komende 3 jaar een groei van de flexibele schil.
Intermediairs
Volgens intermediairs bemoeit de overheid zich op een verkeerde manier met de flexbranche.